Cukrzyca typu 2 stanowi 85% wszystkich przypadków choroby. Zachorowalność wzrasta z wiekiem (starzenie populacji). Drugim ważnym czynnikiem jest epidemia otyłości. Choroba dziedziczona jest wielogenowo. Rolę odgrywają geny warunkujące insulinooporność i geny wpływające na dysfunkcje komórek wydzielających insulinę. U 20% osób z cukrzycą choroba występuje rodzinnie.

Cukrzyca typ 2 rozwija się powoli i u większości chorych jest efektem nadwagi lub otyłości. To stłuszczenie wątroby i gromadzenie się tłuszczu trzewnego doprowadzają do insulinooporności, stanu w którym działanie insuliny na komórki jest osłabione. W odpowiedzi organizm, a konkretnie komórki beta wysp trzustkowych zaczynają produkować nadmierną ilość insuliny, aby przełamać insulinooporność. Ten stan nazywamy hiperinsulinizmem.  Redukcja masy ciała na tym etapie może odwrócić zaburzenia metaboliczne.

Do pojawienia się cukrzycy dochodzi, gdy organizm nie może utrzymać zwiększonej produkcji insuliny i dochodzi stopniowego zmniejszania wydzielania insuliny wraz ze śmiercią komórek, które ją wydzielają. U części pacjentów po wielu latach może dojść do całkowitego niedoboru insuliny.

W zależności od zaawansowania cukrzycy w momencie rozpoznania u części pacjentów możliwe jest leczenie dietą i wdrażanie aktywności fizycznej, inni są leczeni lekami zmniejszającymi insulinooporność (metformina) i/ lub dodatkowo zwiększającymi wydzielanie insuliny (sulfonylomoczniki, leki inkretynowe). Inni jeszcze ze względu na zaawansowanie procesu chorobowego muszą być leczeni insuliną. Dieta i aktywność fizyczna powinna być obecna na każdym etapie leczenia.